कथा
कोरियन ज्वाई
उ दङ्ग थियो । "छोरीको राम्रै केटासगँ बिहे गेरिदिएछु" भन्दै उ गाउँको चौतारीमा फलाक्दै पनि हिड्थ्यो । उ, अर्थात देवीलाल पाण्डेलाई राम्नाकोट वडा नं. तीनमा सबैले कोरियावाला ज्वाईको ससुरो भनेर चिन्न थालिसकेका थिए । अझ कोरियामा श्रमिकको तलब ७.३ प्रतिशतले बढ्दा देवीलाल गाउँका दुईचारजना बुढाहरुलाई आफ्ना ज्वाईको बखान चुटेर वाक्क पार्थे ।
एक वर्ष अगाडी मात्रै उसले आफ्नी छोरी झुमाको बिहे नन्दबहादुर सगँ गरिदिएको थियो । त्यतिखेर उसलाई ज्वाई छान्न खुब वित्याँस पर्यो । गुरागाईँ बाहुन बाजेले छोरीका लागि भनेर तीन जना केटाको कुरा लिएर आएका । पहिलो केटो बोर्डिङ स्कुलको टिचर, दोस्रो केटो कोरियाको भाषा परीक्षा दिएर बसेका, र तेस्रो डिग्रि पढ्दै गरेका । देवीलालले पल्लो गाउँका कोरिया गएका केटाहरुको प्रगति देखेका थिए, सुनेका थिए । कोरियामा लाख भन्दा बढी कमाई हुन्छ । कोरिया गएका केटाहरु यस्ता हुन्छन् उस्ता हुन्छन् । आफ्ना घर परिवार, जहानलाई जे भन्यो त्यहि पुर्याईदिन्छन् । इपिएस मार्फत कोरिया गएका केटाहरुको बारेमा यस्तै थुप्रै कुराहरु सुन्दै आएका देवीलालले अन्तमा झुमाको बिहेको लागि कोरियाको भाषा परीक्षा दिएर बसेको केटोलाई नै पहिलो प्राथमिकतामा पार्यो ।
मनमा कुनै दुविधा नराखी देवीलालले आफ्नी छोरी कोरिया जानेवाला केटोलाई नै दिने निर्णय गर्यो । अझ एकदिन बाहुन बाजेले नन्दबहादुरले कोरियाको भाषा परीक्षा पनि पास गरिसक्यो भनेर सुनाउदा देवीलाल आफ्नो निर्णय प्रति सन्तुनष्ट थियो । कोरिया जानेवाला ज्वाईको ससुरो हुन पाउँदा उ गदगद भयो । त्यहिभएर छोरीको बिहे पनि धुमधाम सगँ गरिदियो । सारा गाउँलेलाई निम्त्याएर भतेर पनि खुवायो । गाउँलेहरु पनि खुशी भयो । "कोरिया जाने ज्वाई पायौँ। तिमि त भाग्यमानी रहेछौ देवीलाल ।" भन्दै गाउँलेहरु पनि देवीलालको कान भर्थे । यति सुनेपछि देवीलाललाई पनि पुग्थ्यो । उ शानका साथ कोरिया जान लागेका ज्वाईको आडमा फुर्ति लाउन थाल्थ्यो।
इपिएस मर्फत कोरिया जानका लागि देविलालको ज्वाई नन्दबहादुर भाषा पास गरेपछि कोरियाबाट श्रम सिफारिस आएपश्चात भिषाका लागि आवेदन दिन आवश्यक कागजातहरु जुटाउन थाल्यो । नयाँ नियमानुसार कोरिया जान टिविको रिपोर्ट पनि बुझाउनु पर्ने रहेछ । त्यहिभएर कोरियन राजदुतावासले तोकिएको हस्पिटलमा गएर टिविको जाँच पनि गराउनु पर्ने भयो नन्दबहादुरलाई ।
"टिविको रिपोर्ट" भन्ने बित्तिकै नन्दबहादुर एकछिन् झसङग भयो । उ आत्तियो एकछिन् । सात, आठ वर्ष पहिले उसलाई टिवि लागेको थियो । नियमित रुपमा औषधी खाएर टिवि त निको भएको थियो तर त्यसको दाग छातीमा सधैभरी रहिरहयो ।
मेडिकल गर्न जादाँ डाक्टरलाई नन्दबहादुरले आफ्नो सबै कुरा सुनायो । डाक्टरले "नआत्तिकन मेडिकल गर्नुहोस । टिविको दाग सबैसगँ सधैँभरीलाई रहदैन । टिवि निको भएपछि यो दाग मेटिएको उदाहरण थुप्रै छन् " भने पछि उ केही शान्त भएर आफ्नो मेडिकल गरायो ।
तर अफसोच ! तीन दिनपछि उसको मेडिकल रोपोर्टमा टिविको दाग देखिएकै आयो । अब के गर्ने होला भनेर उ छटपटिन थाल्यो । कोरिया जान लागेको भनेर सबैतिर हल्ला फैलिसकेको थियो । अझ उसको ससुरो देवीलालले कोरिया जाने भएरै नै छोरी उसलाई दिएको थियो ।
कुनै उपाय त होला दाग हटाउने भनेर नन्दबहादुर सोच्न थाल्यो । तर उ सगँ पर्याप्त समय पनि थिएन छातिमा टिविको दाग हटाउनका निम्ति । झल्याँस उसले आफ्नो एकजना स्वास्थ्य क्षेत्रमा काम गर्ने साथिलाई सम्झियो । उसैलाई आफ्नो सबै अवस्था सुनायो । उक्त साथिले एकजना रेडियोलोजिस्ट चिनेको रहेछ । ती रेडियोलोजिस्ट भाग्यले कोरियन दुतावासले तोकेकै हस्पिटलमा काम गर्दो रहेछ । उसैको मद्दतमा केही बढी पैसा तिरेर नन्दबहादुरले दाग नभएको टिविको रिपोर्ट बनाउन सफल भयो ।
टिविको दाग नभएको रिपोर्ट लगायत अन्य सबै डकुमेन्ट तयार गरेर इपिएस प्रणाली अन्तर्गत नन्दबहादुरले कोरियाको श्रम भिषाका लागि आवेदन दियो । तीन दिन पछि उसको पासपोर्टमा भिषा पनि लाग्यो । भिषा लागेको कुरो सबै भन्दा पहिले उसले कोरियन ज्वाई भन्दै उफ्रिदै आइरहेका आफ्नै ससुरो बुढो देवीलाललाई सुनायो ।
ज्वाईलाई कोरियाको भिषा लगेपछि देवीलाललाई के चाहियो र अरु । उसले गाउँभरीका आफ्नै उमेरका बुढाहरुलाई पिपलबोटमा बोलाएर एक ग्यालेन रक्सी र मासु खुवायो । खादै देवीलालले आफ्नो ज्वाईको प्रशंसा गर्दै भन्न थाल्यो," हेर बिर्खे, बाहुन बाजेले छोरीको लागि तीन ठाउँबाट केटाको कुरा ल्याएका थिए । एउटा बिस-पच्चिस हजार कमाउने शिक्षक, अर्को भर्खर डिग्री पढ्दै गरेको अनि अर्को कोरिया जान लागेको केटा । यस मध्ये मैले कोरिया जाने केटा छानेर झुमाको बिहे गरिदिए । ज्वाईको भिषा लागेपछि अब मलाई ढुक्क भयो । अचेलको जमनामा सबै भन्दा ठुलो पैसा हो । जसले पैसा कमाउन सक्छ उसैले खुसिले घरपरिवार पाल्न सक्छ । त्यो शिक्षकले सधैँ भरि शिक्षक नै भएर कति नै कमाउला र ? उसैगरी अर्का डिग्रि पढ्नेले डिग्रि पढेर के नै नाप्न सक्छ र ? कोरिया गएर ज्वाईले पाँच वर्षमा करोडौँ कमाउँछन् । छोरीलाई जे भए नी सुख्खले पाल्छन् ।" बुढाहरु पनि खान पाएपछि देवीलालको गफमा हो मा हो मिलाउन थाले ।
नन्दबहादुर भिषा लागेको तीन हप्ता पछि कोरियन एयरलाइन्सको विमानमा दक्षिण कोरियाको लागि उड्यो । इन्छन विमानस्थलमा अवतरण भएपछि उसलाई कम्पनीले सिधैँ ट्रेनिङ सेन्टर पुर्यायो । तीन दिनको ट्रेनिङ पछि ट्रेनिङ दिने सरले "एलियन रजिष्ट्रेशन कार्ड" बनाउन सबैले मेडिकल गर्नुपर्छ भन्दा नन्दबहादुर पुनः उही तनावमा फर्कियो । उसलाई यहाँनिर अब अप्ठ्यारो पर्यो । नेपालमा त जसोतसो मेडिकल रोपोर्ट मिलाएको थियो । तर कोरिया आएपछि फेरी मेडिकल गर्नुपर्छ भन्ने कुराको हेक्का उसले बिर्सियो ।
 |
| Jebudo Island, South Korea |
पुनः मेडिकल गर्दा नन्दबहादुरको एक्स रे रिपोर्टमा छातीमा टिविको दाग देखियो । उसको भिषा स्वतः रद्द भयो । तुरुन्तै कोरियन श्रम विभागले उसलाई टिकटको बन्दोबस्त गरेर नेपाल फर्काउने व्यवस्था मिलायो ।
कुन मुखले नेपाल फर्कने । नफर्केर पनि अर्को कुनै बाटो थिएन नन्दबहादुर सगँ । काठमाण्डौँ फर्केपछि पहिला उसले श्रीमतिलाई फोन गर्यो । उसले सबै कुरा सुनायो । झुमाले उसलाई फोनमा सहानुभुती देखाएर सम्झाउदै घर फर्किन अनुरोध गरिन्।
काठमाण्डौँ फर्केको पर्सिपल्ट उ साझँ पारेर घर पुग्यो । घर पुगेपछि अनेक कुराहरु निस्कन थाल्यो । टिविको दागका कारण कोरियाबाट ज्वाई फर्केको कुरा ससुरालीमा पनि पुगिसकेको रहेछ । कोरिया जानु भन्दा अगाडी सबैले गर्वले उसलाई ससुरालीमा कोरियन ज्वाई भन्थे । भिषा रद्द भएर फर्के पछि उसलाई आफ्नै घर-टोलमा पनि हेपा दृष्टिले "कोरियन ज्वाई" बनेर गिज्याउन थालेका थिए ।
ज्वाई फर्के पछि देवीलालको गाउँमा जुन रवाफ थियो, त्यो रहेन । उल्टै गाउँमा आफ्नै ज्वाईको कुरा आफैँ काट्न थालेका थिए । "छोरी फसाएर बिहे गर्यो । छोरीको जिन्दगि बर्बाद बनायो" समेत भन्न भ्याइसकेका थिए ।
नन्दबहादुरलाई कोरियामै भिषा रद्द भएदेखि राम्ररी निन्द्रा लाग्न छाडेको थियो । उ एक्लै टोलाउन थाल्यो। मान्छेको कुरा सुन्नुपर्छ भनेर उ घरबाट बाहिर निस्कन पनि छोड्यो । अब के गर्ने ? परिवार-जहान कसरी पाल्ने ? कोरिया जाने क्रममा अलिअलि रिन लिएको थियो, त्यो कसरी तिर्ने ? यस्तै कयौँ कुराले उसलाई भित्रभित्रै खोक्रो पार्न थाल्यो। अर्कातर्फ "ठगेर कोरिया जान लागेको, छलेर अर्काको छोरी बिहे गर्यो" भन्ने जस्ता हल्लाले उसलाई झन डिप्रेशन तर्फ डोर्याउदै लग्यो ।
दशैँमा ससुराली टिका थाप्न जादाँ देवीलालको व्यवहारले उ झन् पिडित भयो । "झुमाको लागी तीन ठाउँबाट केटाको कुरा आ’को थियो । बिस-पच्चिस हजार महिनाको कमाउने सर, डिग्री पढ्ने केटो सबैलाई छाडेर देवीलालले कोरियन ज्वाई रोज्ने हुदाँ चाइनिज सामान जस्तै खोक्रो ज्वाई हात पर्यो " जस्ता कुरा सुन्दा नन्दबहादुर पुर्णरुपमा डिप्रेशनको शिकार भईसकेको थियो ।
आफ्नो श्रिमान डिप्रेशनमा गइरहेको चाल पाएपछि झुमा पनि दुखी भई । उनैले बल्ल बल्ल फकाएर नन्दबहादुरलाई उपचार्थ डाक्टरकहाँ लगिन् । डाक्टरको जाँच पछि उहाँकै सल्लाहामा नन्दबहादुरलाई केही महिनाका लागि डिप्रेशन हटाउन "थेरापी सेन्टर" मा राख्नु पर्ने भयो । नन्दबहादुर पटक्कै मानिरहेको थिएन "सेन्टर" मा बस्न । तर झुमाले अनेक आश्वासन र आड-भरोसा दिएपछि उ बल्ल बल्ल "थेरापी सेन्टर" बस्न राजी भयो ।
आफ्नो पतिलाई "थेरापी सेन्टर" पुर्याएर फर्किदा बाटोमा झुमाले मनमा अनेक गम्भिर प्रश्न खेलाउदै आईन् । उनले आफ्नो पतिलाई त्यस्तो हालतमा पुर्याउनका निम्ति कसैलाई दोषी ठहर्याउन सकिनन् । बरु उनले आफ्नै समाजलाई धिकारिन् । र आफैँ सगँ सोधिन् के नन्दबहादुरको यस्तो अवस्था निम्त्याउन उनकै पिताको दोष छ त? केहि पैसाको लोभमा नक्कली मेडिकल रिपोर्ट बनाइदिने के डाक्टर दोषी छ त? की आडम्बरी समाजमा पैसाको लालावाला चल्ने हुदाँ सामजिक दवाबले नन्दबहादुरलाई नक्कली मेडिकल रिपोर्टको आडमा कोरिया जान बाध्य तुल्यायो ?
जे हुनु थियो भइगयो । उनले कसैलाई आरोप लगाउँन चाहिनन् । बरु डिप्रेशन रहित पतिको प्रतिक्षामा समय व्यतित गर्न थालीन्।
-धिरज चौधरी
प्रकाशित मिति: शनिबार, साउन १५, २०७३ १२:४४:२२
http://setopati.com/sahityapati/50575/
