दुष्स्वप्नमा देशको व्यथा
आखाँमा लगाएको कालो पट्टी एक बन्दुकधारीले खोलीदिएपछि बल्ल थाहा पाए, उनिहरुको सेल्टरको मुलद्वार नजिक आइपुगेका रहेछौँ । पश्चिममा सूर्य लोप हुदै गईरहेको थियो । ढुङ्गाको छाना माथि एक सेन्ट्री चनाखो अवस्थामा उभिएको थियो ।
उराठ लाग्दो भीर। फेदमा ढुङ्गाको पर्खाल लाएको ठूलो मैदान । मैदानमा थुप्रै चिनिएका अनुहारहरु , सबै सन्ध्याकालिन युद्ध अभ्यासमा व्यस्त थिए । अनि बन्दुक काधमा राखेर उफ्रिदै नारा फलाक्दै थिए-
“स्वतन्त्र नेपाल जिन्दावाद् !”
“विदेशी हस्तक्षेप मुर्दावाद् !”
“स्वाभिमानी नेपाली एक हौँ !”
“हाम्रो पहिचानलाई जीवित बनाऔँ !”
“स्वतन्त्र नेपाल जिन्दावाद् !”
मलाई उक्त सेल्टर परिसरमा "स्वाभिमानी नेपाली" लेखिएको फेटा लाएका केही युवाहरुले बन्धक बनाएर ल्याईपुर्याएका थिए । परेड मैदानमा मलाई छाडेर उनिहरु एकछिन् पछि उकालो डाडाँमा अलप भए ।
म अतालिएको थिए । भित्री आँत पनि कामिरेहेको थियो । यिनीहरुले मलाई किन बन्धक बनाए, सोच्नै सकिरहेको थिईन । बलजफ्ती यहाँ ल्याउँदा मेरा भुराभुरी र श्रीमतीको रुवावासी सम्झेँ ।फर्केर आईपुगिहाल्ने आशमा उनिहरु भात खाने बेला पनि मलाई कुरिरहेका होलान् भन्ने लाग्यो ।
मन छटपटाईरहेको बेला सम्झे, एक महिना पनि भएको छैन यसै समुहको भूमिगत "स्वाभिमानी नेपाली स्वतन्त्र मोर्चा" लाई मोटो रकम चन्दा दिएको । जताततै नेपालीहरुको "स्वतन्त्र नेपाल" अभियानको राप तातिरहेको थियो । म पनि उक्त अभियानमा अप्रत्यक्ष रुपमा समावेश भईसकेको थिए । विदेशी हस्तक्षेपको विरुद्धमा म पनि उभिएको थिए । "स्वतन्त्र नेपाल" अभियानलाई मलजल होस भनेर आर्थिक सहयोग पनि गरेकै थिए । फेरी किन यिनिहरुले स्वाभिमानी नेपाली लडाकुहरुको सेल्टरमै ल्याएर मलाई बन्धक बनाए ।
डर, त्रास र भ्रमको खिचडी दिमागमा उम्लिरहेको बेला एक महिला आएर आफ्नो पछि हिड्न लगाए । उनको पछि-पछि सिढिँ नै सिढिँ ओर्लिएर दुईतल्ले अन्डरग्राउन्ड बैठक कक्षमा पुगेँ।
त्यहाँ पुग्दा देखेँ नेपाल एक स्वतन्त्र, स्वाभिमान, अखण्ड राष्ट्र छदाका विभिन्न दलका नेताहरु लगायत अनगिन्ति शिर्ष व्यक्तित्वहरु पलेटीँ मारेर क्रमशै बसेका थिए । यिनिहरु सबैलाई यसरी एकै ढिका भएर एकै प्रयोजनका लागि मिलेको उहिले नेपाल देश रहदाँ कहिल्यै सुनेको थिईन, देखेको थिईन। आज नेपाललाई विदेशीको चङगुलबाट स्वतन्त्र नेपाल बनाउने अभियानमा सबैलाई एकै ठाउँ एक शक्ति भएर उभिएको देख्दा पत्याउनै गाह्रो लाग्दै थियो ।
म कक्षमा पुग्ने बित्तिकै मोर्चाका अध्यक्षले आफ्नै आशनबाट माफ माग्दै भने,
-खगिश्वरजी, माफ गर्नु होला, तपाईलाई यसरी ल्याउनुपर्यो । सहज तरिकाले ल्याउन पनि सकिन्थ्यो । तर उत्तरी र दक्षिणी विदेशी मोहडाहरुले तपाईलाई बन्धक बनाएको सम्झिउन् भनेर सबैको अगाडीबाट बलजफ्ती गरेर ल्याउनु पर्यो । यसरी ल्याउदाँ विदेशी भत्वाहरुलाई तपाईको परिवारको हामी सगँ साठगाँठ छ भन्ने नपरोस भन्नलाई नै बन्धक शैलीमा ल्याएका हौँ ।
म मौन उभिरहेको थिए ।
एक नेताले पुरानै आफ्नो राष्ट्रवादी शैलीमा थपेँ,
-हाम्रो सगंठनलाई तपाईको सीपको जरुरत छ ।
-विदेशी हुतीहाराहरुलाई परास्त गर्न तपाईको अमुल्य ज्ञानको आवश्यकता छ ।
-नेपाल आमालाई जोगाउन स्वतन्त्र नेपाल अभियानका लागि तपाईको दक्षताको अपरिहार्यता छ ।
उनिहरुको कुराबाट मेरो अस्थिर मस्तिष्क केही शिथिल भईसकेको थियो । र सबैको सम्मुख ठुलै आवाजमा उनिहरुलाई धिकार्दै मेरो लवजहरु फुट्न थाल्यो,
-कुन आमाको कुरा गर्नुहुन्छ । उसबेलाको नेपाल आमालाई तपाईहरुले नै विदेशीको आगंमा बलात्कृत होस भनेर सुम्पिनु भयो ।
- नेपाली भूमीलाई चिरा पारेर दक्षिणी र उत्तरी छिमेकीमा बाड्नु भयो ।
-तपाईहरु नै होइन, रङ्गीय, वर्गिय र जातिय विभेदको खिल गाडेर स्वाभिमानी नेपालीहरुलाई एक अर्का सगँ लड्न छोडिदिनु भएको ?
- र अहिले आएर भाई फुटेँ गवार लुटेँ शैलीमा दुवै छिमेकीले हाम्रो भूमी बाडीचुडी लगेँ ।
मेरो कुराको मनन् गर्दै आत्माग्लानी भावमा त्यसबेलाका वैकल्पिक शक्तीका अर्का कामरेडले समर्थन जनाएँ । एक कुनामा दक्षिणपन्थि नेताहरू गनगन गर्दै थिए । उनीहरुको अस्पष्ट बोली मैले केही बुझिन ।
उहिले गाईलाई प्रयोग गरेर भोट हसुर्न सफल भएका अर्का नेताले आग्रहपूर्ण शैलीमा सम्झाउन थाले,
-हामीबाट गल्ति भएकै हो दाई । सधैँ सत्ताको चास्नी मै हामी डुबिरहयौँ । संविधान जारी गरेर पनि देशलाई निकास दिन सकेनौँ । हामी नेताहरुकै आखाँमा वर्ग विभेदको चश्मा थियो । जसबाट जनताहरु झन् आक्रन्त भएका थिए ।
-जे हुनु थियो भईहाल्यो । शत्रुहरुले मैका छोपे। गिद्दे नजर लाए । भईसकेको गल्तिलाई अब सपारेर हाम्रो देश नेपाललाई पुनः विश्वको मानचित्रमा ल्याउनु छ दाई ।
मधेश, मधेश भनेर मधेशीलाई त्यसबेला ललिपप देखाएका नेताहरुले पनि पश्चतापको बादल देखाउदै आग्रह गर्न थाले-
-खगि दाई विनम्र आग्रह छ । हाम्रा लडाकुहरुलाई तपाईको हतियार सम्बन्धिको ज्ञान अत्यन्तै जरुरत छ । उनिहरुको तालिमको जिम्मा लिईदिनुपर्यो । ब्रिटिश आर्मीबाट रिटायर्ड तपाईको जीवनको समय नेपाल आमाको मुक्तिको लागि समर्पण गरिदिनुपर्यो ।
ती नेताहरुको कुरा सुने पश्चात केहीबेर सोचेँ । देशको निम्ति म आफ्नो ज्यान सुम्पिन सक्ने मान्छे। आफुले जानेको युद्धसिप सुम्पिनु मेरो लागि ठुलो कुरो थिएन।
बैठक कक्षमा सबैको विनय सुनिसके पछि, "मेरो कार्य शैली प्रति कसैले हस्तक्षेप र प्रश्न उठाउन नपाउने" सर्त राखे।
तुरुन्तै सबैले सहमति जनाए ।
रात छिपिसकेकाले तराई मुलका देखिने एक कार्यकर्ताले मलाई सुत्ने कोठामा पुर्याईदिए । भोलिपल्ट देखी उक्त सेल्टरमा रहेका सयौँ युद्धरत नेपालीहरुलाई दक्ष सिपाही बनाउने जिम्मेबारी बहन गर्नु थियो ।
थाकेर लखतरान परेता पनि आखाँमा निन्द्रा थिएन । बैठक हलमा रहेका सबै नेताहरुको अनुहार झल्झल्ती सम्झिन थाले । तिनीहरुका फुस्रो अनुहारमा लाचारता झल्किरेहेको भेटेँ । सबै नेताहरुमा एकताको फराकिलो सोच जन्मेको पाएँ । पुरानै विचार अनि सत्ता र कुर्सिको लोलुप्ता कसैमा देखिन । सायद् त्यहिभएर होला नेपाल देशलाई स्वतन्त्र बनाउने यत्रो महान क्रान्तिमय कदम चाल्ने यो भूमीगत पार्टिको कुनै विशेष पदहरु रहेनछ । सबै सदस्यकै दायरामा रहेर सामुहिक निर्णयहरु गर्दा रहेछन् ।
सगँसगैँ तिनीहरुका कर्तुतहरु पनि फिलिममा झैँ आखाँ अगाडी चलायमान हुन थाल्यो । तिनिहरुको त्यसबेलाका संङकिर्ण सोच र स्वार्थ राजनीतिको पराकाष्ठा सम्झेँ । देशका निम्ति कुनै नेतामा त्यसबेला बलिदानी भाव थिएन । कसैसगँ दुरसोच् थिएन । विकासको झिल्को सल्काउने कसैले हुर्मत देखाएनन् । कोहीपनि सामजिक र धार्मिक सदभावको उदाहरणीय बन्न सकेनन् ।
अबका दिनहरुमा देशका निम्ति मेरो जीवनले नयाँ मोड समाउदै थियो । त्यहिभएर आजको रात भरपुर निदाउने दाउँ खोज्दै थिए । तर फिटिक्क सकिरहेको थिईन । झन् देशको कालखण्डहरु सम्झिन थाले ।
पृथ्वीनारायण शाहको एकिकरणका सुनौला गाथाहरु गुञ्जिन थाल्यो । मनमा राणाशासनको क्रुर इतिहास खुल्न थाल्यो । २००७ साल यताका प्रजातान्त्रिक अक्षरहरु नाच्न थाल्यो । ४६ सालको जनआन्दोलन स्मृतिमा ताजा हुन थाल्यो । १० वर्षे माओवादी जनयुद्धको आलै रगतको गन्ध आउन थाल्यो । ६३/६३ को दोस्रो जनआन्दोलनमा शहिद भएकाहरुको रोदन सुनिनथाल्यो । मधेस आन्दोलनको पुकार कानमा आउन थाल्यो । अनि टिकापुर-कैलाली हत्याकाण्डको चित्कार मेरो मुटुमा आएर ठोकिन थाल्यो ।
देश अनिर्णयको बन्दी अवस्थामा थियो । नेताहरु सत्ता-सम्भोगका निम्ति विदेशीको चाकडीमै व्यस्त हुन्थे । जनता गरिबिको कात्रोमा लपेटिसकेका थिए । यहिक्रममा दैवले पनि देशमा महाभुकम्पको सराप बर्साईदियो । देशमा आपतका धर्साहरु झन् बढ्न थाले ।
राजनीति गाठो फुकाउनका निम्ति संविधान घोषणा भयो । देशको मुहार फेरिन्छ भन्ने लाग्यो । तर संविधानले सबैलाई समेट्न नसक्दा देशको समथर भागमा आन्दोलनको विगुल दोहोरियो । राज्यले उनिहरुलाई उपेक्षित गरेको महशुस गरे । परिणामतः ती वर्गका मानिसहरु छिमेकी देशको मद्दत खोज्न थाले । मौकाको पर्खाईमा रहेको छेमेकीले पनि सहयोगको खोलमा नाकबन्दी लगाईदियो ।
नाकाबन्दी पश्चात देशको अर्थतन्त्र सुन्यमा झर्यो । दक्षिणी छिमेकको हस्तक्षेप पनि ह्वातै बढ्यो । भुटानी प्रकरण, बङ्ग्लादेशी संस्करण, र सिक्किमिकरणको दृष्टान्त देखिसकेका हाम्रा इतिहासविद्हरुले देश छिटै विदेशीको खोपीमा पर्ने अड्कलबाजी गर्न थाले ।
यसबाट नेताहरु डराउन थाले । उनिहरु दक्षिणको प्रभाव निस्तेज पार्न उत्तरी छिमेकी गुहार्न थाले । उत्तरी छिमेकीलाई पनि नेपाललाई प्रभावमा पार्न सक्यो भने स्वतन्त्र तिब्बतको आन्दोलनमत्थर हुन्थ्यो भन्ने भान थियो । उसले पनि मौका छोप्यो । दक्षिणलाई चिढ्याउदै नेपालको उत्तरी भेगमा विकासको ललीपप देखाएर आफ्नो बर्चश्व बर्साउन थाल्यो ।
दुई बडेमान ढुङ्गा बिचको तरुल न थियो नेपाल । जतिखेर पनि ती दुई विशाल ढुङगाको संसर्गका कारण नेपाल पिसिएर धुलो हुन सक्थ्यो । त्यही भयो, दुबै ठुल्ठुला चट्टानहरु आपसमा मिले । दक्षिणी र उत्तरी ध्रुबहरुको गोप्य समझ्दारी भयो- "हिमाल र पहाडका आधा भूभाग बेईजिङले हड्पिने र तराई र पहाडका अर्को आधा भाग दिल्लीले खाने । अनन्तः हाम्रा नेताहरुकै क्षणिक स्वार्थले गर्दा दुवै छिमेकी देशहरुले मिलेर पुर्खेली सम्पति अशं लाए झैँ हाम्रो देश एकआपसमा बाडेँ ।
यतिकैमा चार बजे बिहानीपखको अलरामबाट म झल्याँस व्युझेँ छु। हैट, कस्तो दुष्स्वप्न देखेछु । सेक्युरिटी गार्डको नाइट ड्युटीमा रातको एकबजे पछि तीन घण्टाका लागि सुत्न पाइन्थ्यो । त्यो तीन घण्टामा पनि कस्तो नराम्रो सपना देखेछु ।
ओठ सुके जस्तो भयो । बोतलको पानी पिएँ । अनि सपना सम्झे । धेरै पछि नराम्रो अनौठो सपना देखेको थिए । विचित्रको सपना भएता पनि मेरो दुष्स्वप्नमा देशको वर्तमान विम्व झल्किन्थ्यो । साथसाथै मेरो दुष्स्वप्नले नेताहरुको ताल नसुध्रिने हो र जनता बेलैमा सजग नहुने हो भने देशले व्यहोर्न लागेको भावी हविगत बारे सङ्केत पनि गरिरहेको थियो ।
उज्ज्यालो हुन अझैँ एक डेढ घण्टा बाकी थियो । समय व्यतित गर्न मोबाइलमा फेसबुकको वाल हेर्न थाले । वालमा प्रतिष्ठित न्युज पोर्टलहरुले समाचारहरु शेयर गरेका रहेछन् -
-नेपालको राजनीतिमा फेरी कालो दिन ।
-“कहि नभएको जात्रा हाडी गाउँमाः प्रधानन्यायधीश माथि महाअभियोग”
-“आईजिपि काण्ड झन रहस्यमय”
-“चुनावको अन्यौलता, विरोधमा जनता सडकमा”
यस्ता समाचारहरुले सपनामा मैले देखेको देशका निम्ति नेताहरुको एकता, निस्वार्थ सकंल्प, र बलिदानी सोच फेरी धुमिल बनाउदै लग्यो ।
अनि तातो चिया पिउँदै एकाबिहानै कोर्न विवश भए –
नाकाबन्दी र भिडन्तहरु छचल्किदै जादाँ,
कहिले तराईमा मान्छे मार्छन्
कहिले संसदमा हगांमा रच्छन्
कहिले आईजिपि माथि धावा बोल्छन्
कहिले बौलाहा कुकुर जस्तो महाअभियोगको बबन्डर मच्चाउँछन्
हे, मेरो देश कहिले मुक्ति पाउँछौँ ? कहिले शान्तिले विकासको बाटोमा फड्को मार्छौ ? कहिले विश्वका लागि उदाहरणीय बन्छौ ?
- धिरज चौधरी
Published in : https://www.fonijkorea.net/%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%A8%E0%A4%AE%E0%A4%BE-%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%95%E0%A5%8B-%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%A5%E0%A4%BE
